Maak hier een account aan om beoordelingen achter te laten en favorieten op te slaan.

De evacuatie van de Maasduinen

Meer dan 75 jaar geleden werd er flink gevochten aan de Maas. Wat gebeurde er in de Maasduinen in de winter van 1944? Historieliefhebber en gastblogger John Silvertand neemt ons mee terug in de tijd. ‘Bewoners schuilden in de kelders, bijna iedereen moest weg.’

Door het mislukken van operatie Market Garden, in september 1944, kwam in Noord-Limburg het front aan de Maas te liggen. De geallieerden en de Duitsers beschoten elkaar dagelijks vele malen en de bevolking moest steeds meer zijn toevlucht zoeken in de kelders.

Gedwongen om te graven
Op de bezette oostelijke Maasoever hadden de burgers het extra zwaar. Zo werd men door de bezetter gedwongen om loopgraven en schuttersputjes te graven. Ook de voedselvoorziening werd steeds moeilijker.


Spionnen
De Duitse Wehrmacht kreeg steeds meer last van de aanwezige bevolking, waar bovendien spionnen tussen konden zitten. De legerleiding realiseerde zich dat de bevolking geëvacueerd moest worden. Zo begon vanaf midden oktober de uittocht uit het Maasduinengebied. Jong en oud, sterk en zwak. Bijna iedereen moest weg!


Een barre zoektocht
Zo kwamen er 75 jaar geleden in het Noord-Limburgse land grote groepen mensen in beweging. Op handkarren, kruiwagens, kinderwagens e.d. hadden ze nog iets van hun bezit kunnen meenemen. Mensen die hoopten ergens veiligheid, eten en onderdak te vinden. Een beeld dat we ook nu nog bijna dagelijks kunnen zien.

Evacuatie oktober 1944

Een onbekende wereld
Ze trokken via Duitsland over de Rijn en kwamen via de Achterhoek weer Nederland binnen. Het merendeel kwam in de noordelijke provincies terecht en men werd zo goed mogelijk opgevangen. Het was voor de evacuees een grotendeels onbekende wereld waarin ze terechtkwamen. De mensen hadden er meestal een ander geloof en spraken een ander dialect. Maar meestal verliep de opvang goed. Het zou nog een halfjaar duren voordat men weer naar huis en haard kon terugkeren...


Wat te doen met de tbc-patiënten?
Niet iedereen was geëvacueerd. Er waren zo’n 800 burgers waarmee de Wehrmacht zich geen raad wist. Het waren de patiënten en het personeel van de twee Gennepse tbc-sanatoria. Zo lag in het historisch centrum van Gennep het sanatorium Maria Oord. De grote Rode Kruis vlag op het dak van het nabijgelegen klooster gaf enige bescherming tegen de geallieerde beschietingen. De bedlegerige patiënten lagen echter voor alle zekerheid in de kelders van o.a. het historische stadhuis en de verlaten huizen.
Maria Oord en Martinustoren


Samenleven met de bezetter
De bijzondere samenleving van Duitse soldaten en sanatoriumbewoners vormde de basis voor een apart verhaal. Opmerkelijk genoeg kon met medewerking van de bezetter toch op 5 december Sinterklaas gevierd worden. Dit verhaal kan men beluisteren bij de ‘luisterkei’ met de titel ‘Sinterklaas op Maria Oord’ .  Deze luisterkei ligt bij de ingang van de oude Martinustoren. De enige toren vlakbij de Maas, tussen Mook en Roermond, die de oorlog overleefde. De Rode Kruis vlag gaf blijkbaar ook enige bescherming aan de oude Martinustoren...


De laatste grote slag
Vlak voor Kerstmis werden de patiënten en hun verzorgers met Rode Kruisbussen en vrachtwagens geëvacueerd. Aan beide kanten van de Maas zwegen de kanonnen. Begin januari verdwenen de laatste Maasduinenbewoners en op 8 februari 1945 begon vlakbij, in het Duitse Reichswald, operatie Veritable. Het werd de laatste grote slag  aan het westelijk front...

John Silvertand
John Silvertand is aangesloten bij Filmwerkgroep CMN, een stichting met enthousiaste vrijwilligers die door het maken van films en thematische fiets- en wandelroutes de cultuurhistorie en de natuur van de top van Limburg zichtbaar en beleefbaar maken. Om ook jongeren te bereiken zetten de vrijwilligers in op social media zoals YouTube.

Gerelateerd aan dit artikel

Opendag Martinustoren Gennep
Bezoekerscentrum Martinustoren
Leven in vrijheid
Opendag Martinustoren Gennep
Bezoekerscentrum Martinustoren
Leven in vrijheid
Nieuwe, monumentale installaties van veelgeprezen kunstenaar Tirzo Martha en open atelier op zaal in museum van Bommel van Dam
Nieuwe, monumentale installaties van veelgeprezen kunstenaar Tirzo Martha en open atelier op zaal in museum van Bommel van Dam
Willen jullie getuige zijn van een bijzondere theaterervaring over de roofkunst tijdens WOII? Maak kennis met Pianostemmen.
Willen jullie getuige zijn van een bijzondere theaterervaring over de roofkunst tijdens WOII? Maak kennis met Pianostemmen.
Zondag 21 april, Open Landgoeddag Mookerheide
Zondag 21 april, Open Landgoeddag Mookerheide
Kleurrijke start tuinseizoen Kasteeltuinen Arcen
Kleurrijke start tuinseizoen Kasteeltuinen Arcen
2e Paasdag Molendag Land van Cuijk en omstreken
2e Paasdag Molendag Land van Cuijk en omstreken
Het broedseizoen is begonnen, honden aan de lijn
Het broedseizoen is begonnen, honden aan de lijn