Deze typische lekkernij uit Mook en Middelaar, bekend onder de naam 'Moockse Raampjes', is gebaseerd op een waarschijnlijk eeuwenoud verhaal. Het komt voort uit de dagen vlak vóór het begin van de Tachtigjarige Oorlog, uit de periode van de kettervervolging door Alva. Deze Alva was van 1567 tot 1573, in opdracht van de Spaanse katholieke koning Filips de Tweede, landvoogd in de Lage Landen. Met zijn Raad van Beroerte, beter bekend als de 'Bloedraad', voerde Alva een waar schrikbewind onder anders-gelovigen.

In Nijmegen bestond er in die dagen, net als in de rest van Europa, een sterke toename van het aantal volgelingen van Luther, de aanstichter van de Reformatie. Maar de magistraat van de stad wilde het anders oplossen dan met onderdrukking en predikte geloofstolerantie. Dit was tegen het zere been van het Spaanse gezag in Brussel dat Nijmegen bestempelde als: 'Nijmegen, het kwade exempel van Gelre'. Dit werd nog erger toen de protestanten de gegeven vrijheid aangrepen tot het houden van verboden kerkdiensten en opstootjes.

Alva greep hard in. Zijn Bloedraad veroordeelde talloze protestante Nijmegenaren waarvan zo'n 70 gezinnen verbannen werden, niet alleen uit de stad maar uit alle gebieden van de koning van Spanje, waarbij al hun bezittingen verbeurd werden verklaard. Een paar maanden later trok een troosteloze groep Nijmeegse burgers de stadpoort door, met huisraad en spullen die ze uit de verbeurdverklaring hadden kunnen redden hoog opgetast op karren. De kinderen er bovenop en bedrukte mannen en vrouwen aan de leidsels van het paard of sjokkend achter de kar. Het was een triest gezicht.

Zo kwam ook een deel van de stoet door Moock, op weg naar Gennep en nog verder naar Goch in het hertogdom Kleef. Weg van de Spaanse Nederlanden. Toen pastoor Johannes Veeler van Moock de stoet voorbij zijn kerk zag lopen, aarzelde hij geen moment. Hij had juist van zijn parochianen een aantal broden gekregen als bijdrage aan de kerk. Hij opende een raampje in de oude muur van het koor van de kerk, een raampje dat uitzag op de zandweg door Moock van Nijmegen naar Gennep. Deze mergelstenen koormuur is het enige stukje tastbare historie dat uit die tijd nog bestaat in het Mook van nu.

Zodra de stoet zag dat pastoor het raampje geopend had en een heel, vers brood liet zien sprongen de kinderen van de karren en kwamen allemaal naar het raampje, naar dat lokkende brood. Pastoor Veeler gaf ze allemaal een homp vers brood; hij gaf alles weg. Hij zou wel zien wat hij de komende dagen zelf zou eten. De kinderen hadden even weer wat in hun lege maag en wat levenslust in hun ogen en de stoet verdween langzaam de zandweg af, verder naar het zuiden en via Middelaar weg van Spaans gebied.

In de loop van de eeuwen is het verhaal moderner geworden en is het brood veranderd een koekje, maar de goedgeefsheid van pastoor door zijn kerkraampje is onveranderd gebleven en al die tijd bij het haardvuur doorverteld. Het 'Moocks Raampje' is een begrip geworden, een begrip voor een gastvrij Mook. Deze Moockse Raampjes zijn daarmee het symbool geworden voor een hartelijk en gastvrij onthaal van alle toeristen, dagjesmensen en anderen die de mooie omgeving van onze gemeente, die zo rijk is aan historie, komen bezoeken.

Opgetekend 1 juni 2018, stichting Huys te Moock
www.huystemoock.nl

Op de grens tussen Mook en Middelaar staat een eeuwenoude hardstenen grenspaal. Hij markeert de grens die tot het einde van de 18 de eeuw het hertogdom Gelre en Kleef van elkaar scheidden. Eeuwenlang hadden de dorpen een gescheiden geschiedenis totdat ze Pruisisch werden. In 1794 namen de Fransen de macht over. In 1800 voegden zij de dorpen samen tot een mairie, een gemeente.
Vanaf 1815 hoorden Mook en Middelaar tot het koninkrijk der Nederlanden.

In Mook en Middelaar zijn diverse landelijk bekende vondsten uit de Romeinse tijd gedaan, zoals de Romeinse villa op de St. Jansberg en de Romeinse brug over de Maas bij Middelaar.

Uit deze periode zijn ook grafvelden en grafgiften aangetroffen o. a. bij de zandwinning ter plaatse van de Mookerplas. Ze dateren uit de 1ste tot en met de 3de eeuw na Chr.

De Romeinen werden meestal gecremeerd waarna de as in grafurnen ter aarde werd besteld. Ook werd er een sarcofaag gevonden. Mogelijk van de eigenaar van de villa op de St. Jansberg. De Romeinse grafvelden lagen meestal langs de doorgaande wegen.

Op een Maasduin in het huidige dorpje Middelaar werd, omstreeks 1000 na Christus, een paalkerkje gebouwd. Dit kerkje werd in het jaar 1100 vervangen door een kerkje van tufsteen. Waarschijnlijk was deze afkomstig van de nabijgelegen Romeinse Brug en/of Romeinse villa. 

Tijdens de 80-jarige oorlog werd de kerk volledig verwoest. Ditzelfde gebeurde met de kerk én het hele dorp Middelaar tijdens de Tweede Wereldoorlog. De luisterkei op het Kerkplein vertelt het verhaal hierover. De monumentale luidklok uit 1533 overleefde de oorlog wel. Deze kwam in 1947 uit Duitsland terug. De kerk heeft 2 patroonheiligen: St. Lambertus en St. Brigida.

De Romeinen bouwden omstreeks 350 na Christus bij Middelaar een brug over de Maas. Op de plek waar de huidige Cuijkse Martinuskerk ligt, lag destijds, bij de kruising van wegen, een Romeins Fort. De brug van 300 meter lang was een schakel in de weg tussen Nijmegen en Maastricht.

De brug bestond uit stenen pijlers op een houten paalfundering. Door de jaarringen van deze pijlers kon men de bouwperiode bepalen. Via onderwaterarcheologie heeft men in 1992-1994 een uitstekend beeld kunnen krijgen van deze brug. In de naburige musea Ceuclum (Cuijk) en Het Petershuis (Gennep) zijn maquettes en vondsten van de brug te bezichtigen.

Na 17 september 1944 komt Middelaar in de frontlinie te liggen en wordt het leven er door de heftige beschietingen onhoudbaar. De bevolking van Middelaar moet evacueren. De exodus brengt de mensen via een enorme omweg door Duitsland, Arnhem en Ede uiteindelijk in de omgeving van Mijdrecht.

Deze Luisterplek is van de Liberation Route Europe en kan beluisterd worden via www.liberationroute.com of via de app Liberation Route Europe. Deze is gratis te downloaden via de App Store en de Google Play Store.